Kosova’da her zaman için mimari açıdan önde gelen ve çok büyük kitlelerin dikkatini çekmeyi başarmış olan eserlerin bulunduğu biliniyordu. Geçmişte bazılarına hasar gelmiş ve yıkılmaları yönünde radikal kararlar çıkmış olsa da, 600 yıllık Osmanlı mimarisinin net olarak yansıtıldığı görülüyor. Osmanlı’nın bölgeyi iskan politikasıyla geliştirmeye ve kendi halkıyla şekillendirmeye başlaması nedeniyle özel kurallar belirlenmiştir. Kosova Osmanlı mimari eserleri özellikle kültürel zenginliği ortaya çıkarması nedeniyle ilgi görmeye devam ediyor.

Kosova Üniversitesi

Ülke bünyesinde eğitim gören öğrencilerin ve ailelerin de çok yoğun bir şekilde ilgi gösterdiği mimari eserler bulunuyor. Bunların her biri koruma altında olmaları ve özel olarak kayıtlı olmaları nedeniyle, gelecek yıllarda hasar verilmesinin de önü tıkanmıştır. Kosova Osmanlı mimari eserleri ile ilgili gerçekleştirilen çalışmalar, tarih belirleme girişimleri ve eserlerle ilgili tutulan kayıtlar da artırılıyor. Aşağıda yer alan eserler, yüzlerce mimari yapı arasında sadece en çok bilinenler ve günümüze kadar tahrip olmadan gelmeyi başarmış olanlardır;

• Hacı Ömer Külliyesi
• Hacı Ömer Mektebi
• Hadım Camii
• Getsi Camii
• Kosar Camii
• Mahmud Paşa Camii
• Bektaşi Tekkesi
• Küçük Medrese
• Cakova Çarşısı
• Eski Haraci Hanı
• Ferizaj Rüştiyesi
• Atik Camii
• Abdürrahim Efendi Mezarı
• Adem Efendi Mezarı
• Merkez Camii
• Kukli Mehmed Bey Camii
• Deçan Kule
• Mitroviça Rüştiyesi
• Zeyneddin Bey Hamamı
• Novo Bırdo Kalesi
• Mehmed Dede Türbesi
• Kaleiçi Camii
• Fatih Camii
• Askeri Hastahane
• Zeyneddin Bey Hamamı
• Şeyh Feyzullah Efendi Türbesi
• Ramazan Bey Mezarı

Kosova’nın dört bir yanına yayılmış olan mimari eserler, doğal olarak halkın da tüm bu bölgeleri turistik amaçlarla geliştirmesini sağlamıştır. 21. Yüzyılın başında kurulan ve bağımsızlığını elde eden bir ülke olan Kosova’da pek çok eser de tahrip olmuştur. Günümüze kadar gelmeyi başaramayan onlarca eserin yerine yenisi konamayacak kadar büyük bir öneme sahiptir. Son dönemde hem tarihi önemi bulunan bölgeler hem de eserler koruma altına alınmış ve halkın da tüm bu alanlarda çok dikkatli olması istenmiştir. Zarar görmeden bin yılın üzerinde süre boyunca ayakta kalmayı başarmış pek çok eserin olması isteniyor. Bu sayede Kosova’nın geçmişi itibariyle Avrupa’nın önde gelen ülkeleri arasında yer alması mümkün olacaktır.

Kosova’nın coğrafyası, mimarisini etkiler. Bugün Kosova’yı oluşturan toprakların çoğu eskiden Sırbistan’ın bir parçasıydı; Kosova’nın bağımsızlığı ancak diğer altı ülke tarafından Sırbistan’dan ayrıldıklarında tanındı. Sonuç olarak, bugün Kosova’da bazı Sırp mimarisi hala var. Ek olarak, Kosova’nın değişen etnik yapısı, zaman içinde farklı etnik grupların buraya taşınması nedeniyle bazı ilginç mimari tasarımlara yol açmıştır. Sonuç olarak, Kosova’yı ziyaret ettiğinizde hem eski hem de modern yapıları görebilirsiniz.

Kosova’nın başkenti Priştine’dir. Nüfusun Arnavut çoğunlukta olması nedeniyle birçok kişi burayı Arnavutça adı Priştine olarak biliyor. Priştine ilk olarak MÖ 4. yüzyılda bir Roma kolonisi olarak yerleşmiştir. Bugün, birçok bakımlı tarihi yapıya sahip modern bir şehirdir. Bu eski yapıların bir kısmı otel ve restorana dönüştürülerek, bu tarihi binaları korurken aynı zamanda onlardan faydalanmalarını da sağlıyor.

Priştine’yi gezerken ortaçağ mimarisinin birçok örneğini görebilirsiniz. Dikkate değer bir örnek Buzuk Kulesi’dir. Bu kule 13. yüzyıla kadar uzanır ve İkinci Balkan Savaşı sırasında Prizren Cumhuriyeti için bir kalenin parçası olarak hizmet vermiştir. Günümüzde çağdaş sanat eserlerinin yanı sıra o döneme ait sanat eserlerini de görebileceğiniz bir müzedir. Ayrıca Priştine’de güzel sanat eserleri ve taş işçiliği görebileceğiniz birçok kilise var.

Ancak, Kosova’nın mimarisiyle ilgili her şey o kadar ortaçağ görünmüyor – özellikle modern yapılara ve modern sanat eserlerine bakıldığında. İlginç bir modern yapı, Üsküp’ün CCCP-U III Parkı’dır. Bu park, tuhaf mavi yansıtıcı metal malzemesi ve yerden yükselen ikonik metal küreleri sayesinde bir bilim kurgu filmine ait gibi görünüyor. Bu metal kürelere jeodezik küreler denir ve inşaat mühendisliğinde kullanılır; beton ve çelik elemanlar gibi geleneksel malzemelerle karşılaştırıldığında çok daha hassas bina projelerine olanak tanır.

Bu metal kürelerin neden bu kadar havalı olduğunu anlamak için, inşaat malzemeleri için doğal kaynakların bulunmadığı ayda veya Mars’ta bir şeyler inşa ettiğinizi hayal edin. Burada Dünya’da yaptığımız gibi beton veya çelik elemanlar kullanmak yerine, yapıya çok fazla zarar vermeyecek veya ağırlaştırmayacak hafif malzemelerle inşaat yapılması gerekecektir. Bu nedenle, bugünlerde inşaat projelerinde jeodezik küreler çok popüler – aynı zamanda ağırlığı önemli ölçüde azaltırken binaları inanılmaz derecede esnek hale getiriyorlar.

Kosova yakın tarihte kargaşa yaşasa da, mimarileri bugün hala keşfedilmeye değer. Kırsal bölge, bu zorlu topraklarda teselli arayan çeşitli kültürler tarafından yüzyıllar boyunca inşa edilmiş eski kiliseler ve kalelerle doludur. Bununla birlikte, modern alanları, yeni sakinlerin bu bölgeyle olan benzersiz tarihi sayesinde son teknoloji tasarımları da sergiliyor.

Kosova Osmanlı mimari eserleri Türkiye’den de, diğer ülkelerde olduğu gibi pek çok turisti kendisine çekmeyi başarıyor. Konakları, camileri ve medreseleri başta olmak üzere günümüze kadar ulaşan tüm eserleriyle göz önünde olan ülkenin özellikle mimari eserlerini parlattığı görülüyor. Hem mimarisi açısından Osmanlı esintilerini her noktada hissettirmesi hem de kültürünü bu yönde geliştirmiş olması, Kosova’nın eski bir Osmanlı toprağı yapısını korumasını sağlıyor. Kosova ile ilgili hem tarihi bölgeler hem de ülkeyle ilgili ihtiyaç duyabileceğiniz bilgiler için Eurostar Yurtdışı Eğitim Danışmanlığı ile görüşebilirsiniz.

Kosovanın Tarihi Müzeleri Hakkında Mutlaka Bilmeniz Gerekenler Neler?

1990’ların Yugoslav savaşları şiddetlendiğinde, bazıları çatışmayı Kosovalı Arnavutlar için bir kurtuluş mücadelesi olarak selamladı. Savaşanların nihai amacı, yüzyıllardır tartışmalara neden olan Büyük Arnavutluk adlı bağımsız bir devlet yaratmaktı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra İtalya, Kosova’yı Yugoslavya’ya devretti ve Kosova Müttefik Komisyonu daha sonra burayı Yugoslavya’nın resmi bölgesi olarak belirledi. Bununla Kosova’nın etnik ve dini çeşitliliği başlı başına bir değer haline geldi.

Yugoslavya’nın eski bir eyaleti olan Kosova’nın 16 üyeli Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM), daha geniş olan Uluslararası Müzeler Konseyi’nin (ICOM) bir parçasıdır. Zamanla, ICOM dünya çapında kültürel mirasın korunmasını teşvik eden bir organizasyon haline geldi. Bu amaçla, ICOM, Kosova’daki tarihi müzeleri küresel kültürel mirasının bir parçası olarak belirlemiştir. Aslında, ICOM’un Kültürel Miras Direncine İlişkin Küresel Veritabanına göre-Kosova’nın tarihi müzelerinin dirençli oldukları kanıtlanmıştır ve hala yerel kültürü teşvik etmektedir.

Müzelerin sergilerini ve koleksiyonlarını korumak için ICOM, bu kurumlar için federal ve kurumsal finansman önermektedir. Ek olarak, Kosova vatandaşları tarihi müzelerine katkıda bulunmaya ve yardım etmeye devam etmelidir. Bunun nedeni, birçok eserin hala eski Yugoslavya’dan gelmesidir; onları korumak, Kosova’daki tüm etnik kökenler için birleşik bir kültürel kimliğin desteklenmesine yardımcı olacaktır. Ek olarak, bu öğelerin korunması etnik gruplar arasında uzlaşmanın ve Kosova içindeki farklı dini ve sosyal gruplar arasındaki diyaloğun teşvik edilmesine yardımcı olacaktır.

Roma ve orta çağdan kalma müze eserleri, zaman içinde Kosova’da farklı kültürlerin nasıl bir arada yaşadığını gösteriyor. Buna ek olarak, modern kültür sergileri, Kosova’daki farklı sosyal gruplar arasında hoşgörüyü teşvik eder. Başkent Priştine’deki tarihi müzelerde ayrıca 1960’ların Almanya’sından bir uzay uçuşu simülatörü de dahil olmak üzere orta çağdan modern zamanlara kadar bilim ve teknoloji müzesi bulunur. Bazı tarihi müzeler, 1875-76’da Siviljarja adlı bir ticaret fuarı sırasında Sırbistan’ın Belgrad kentinde bir dokuma tezgahında yapılanlar gibi el sanatlarını da sergiliyor. Böylece, bu farklı kültürel unsurlar bu kurumlarda uyum içinde bir araya gelebilirler.

Kosovalılar 1990’dan bu yana dünyanın dört bir yanındaki çatışmalarda diğer ülkelerden diğer etnik gruplarla birlikte savaştıkları için, artık farklı gruplar arasında vatanseverlik ve işbirliği konusunda uluslararası bir üne sahipler. Bu nedenle de tarihi müzelerini koruyarak ülkelerine olan sevgilerini göstermek için can atıyorlar. 1999’dan beri Kosovalılar, ülkelerinin Yugoslavya’dan bağımsızlığını kazanmasının ardından kurdukları tarihi müzelerin bakımını üstlendiler. Hükümet, bu müzeleri koruma konusundaki kararlılığını göstererek, 2003 yılında Priştine’de onlar için depreme dayanıklı bir müze binası inşa etti.

Diğer ülkelerin savaşlar veya diğer travmatik olaylardan sonra benzer hazinelerle yaptıklarına dayanarak, Kosovalılar kültürel miraslarını korumalıdır. vatanseverliklerini ve ülkelerine olan sevgilerini gösteren bu tarihi müzelerde. Tarih müzeleri, etnik gruplar arasında uzlaşmayı teşvik etmeye ve Kosova’daki çeşitli dinler arasındaki diyaloğu teşvik etmeye yardımcı olacak, çünkü bu çok sayıda kültürel gelenek bu yerlerde barış içinde bir arada var oluyor.